Εφόσον ο φορολογούμενος ο υποκείμενος σε φόρο ακίνητης περιουσίας, έχει τη δυνατότητα, κατά τις διατάξεις των άρθρων 32 και 34 του ν. 3842/2010, ερμηνευόμενες σε συνδυασμό με εκείνες του άρθρου 4 της κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 34 παρ.6 του νόμου τούτου (ν. 3842/2010) εκδοθείσης ΠΟΛ.1225/24.12.2012 απόφασης του Υφυπουργού Οικονομικών (Β 3573) [όπως τροποποιήθηκε με την ΠΟΛ.1188/30.7.2013 όμοια (Β 1919)],να αμφισβητήσει με προσφυγή του στο διοικητικό δικαστήριο το ύψος της αντικειμενικής αξίας του βαρυνόμενου με τον ως άνω φόρο ακινήτου του, η ως άνω ρύθμιση δεν αντίκειται στο Σύνταγμα.
ΣτΕ 86/2015
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Β΄
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 5 Νοεμβρίου 2014 με την εξής σύνθεση: Φ. Αρναούτογλου, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Β΄ Τμήματος, Ν. Μαρκουλάκης, Α.-Γ. Βώρος, Ηρ. Τσακόπουλος, Κ. Νικολάου, Σύμβουλοι, Κ. Λαζαράκη, Ο.-Μ. Βασιλάκη, Πάρεδροι. Γραμματέας ο Ι. Μητροτάσιος, Γραμματέας του Β΄ Τμήματος.
Για να δικάσει, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 1 παρ. 2 του ν. 3900/2010, την από 18 Φεβρουαρίου 2014 προσφυγή :
Της ........ , κατοίκου Παλαιού Ψυχικού Αττικής (οδός ..... αρ. .), η οποία παρέστη με την δικηγόρο Μαρία Σκιαδιώτη (Α.Μ. 16131), που την διόρισε στο ακροατήριο,
κατά του Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος παρέστη με την Δέσποινα Γάκη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Με την αίτηση αυτή η αιτούσα επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. 2820/24.1.2014 άρνηση της Προϊσταμένης της Δ.Ο.Υ. Ψυχικού να δεχθεί την από 11.11.2013 ανακλητική δήλωσή της Φόρου Ακίνητης Περιουσίας οικονομικού έτους 2013 και τις περιεχόμενες σε αυτήν επιφυλάξεις.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Ο.-Μ. Βασιλάκη.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε την πληρεξούσια της προσφεύγουσας, η οποία ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους προσφυγής και ζήτησε να γίνει δεκτή η προσφυγή και την αντιπρόσωπο του Υπουργού, η οποία ζήτησε την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο
1. Επειδή, για την άσκηση της κρινόμενης προσφυγής, η οποία εισάγεται προς συζήτηση ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, κατόπιν της από 14.5.2014 πράξης της Επιτροπής του άρθρου 1 παρ. 1 του Ν. 3900/2010, έχει καταβληθεί το κατ΄ άρθρο 277 παρ. 3 του ΚΔΔ παράβολο (βλ. τα υπ΄ αριθμ. 2191/14.2.2014 και 24905/5.11.2014 διπλότυπα είσπραξης τύπου Α της Δ.Ο.Υ. Ψυχικού και Α Αθηνών, αντίστοιχα).
2. Επειδή η υπόθεση εισάγεται ενώπιον της επταμελούς συνθέσεως του Β΄ Τμήματος κατόπιν της από 13.6.2014 πράξης του Προέδρου του περί ορισμού εισηγητή και δικασίμου.
3. Επειδή, με την ως άνω πράξη της Επιτροπής του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 3900/2010, που δημοσιεύθηκε στις εφημερίδες «....» στις 27.5.2014 και «....» στις 29.5.2014, έγινε, ειδικότερα, εν μέρει δεκτό αίτημα της προσφεύγουσας να εισαχθεί προς εκδίκαση στο Συμβούλιο της Επικρατείας η υπό κρίση από 18.2.2014 προσφυγή της, που ασκήθηκε ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών κατά της υπ΄αριθμ. πρωτ. 2820/24.1.2014 αρνητικής απαντήσεως του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. Ψυχικού να αποδεχθεί την υπ΄ αριθμ. πρωτ. 29688/11.11.2013 αίτησή της περί «ανάκλησης της μηχανογραφικώς υποβληθείσας δήλωσης με αριθμό 302866 και υποβολής νέας δήλωσης ΦΑΠ με επιφύλαξη κατ΄ άρθρο 61 παρ. 5 του ν. 2238/1994», οικονομικού έτους 2013, προκειμένου να κριθεί το γενικότερου ενδιαφέροντος ζήτημα «του κατά πόσον ο πολίτης ο υποκείμενος σε φόρο ακίνητης περιουσίας βάσει του άρθρου 32 του ν. 3842/2010, έχει τη δυνατότητα να αμφισβητήσει με προσφυγή του στο διοικητικό δικαστήριο το ύψος της αντικειμενικής αξίας του βαρυνόμενου με τον ως άνω φόρο ακινήτου του, σε αρνητική δε περίπτωση, να κριθεί η συνταγματικότητα της διατάξεως αυτής».
4. Επειδή, όπως ειδικότερα προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, σε βάρος της προσφεύγουσας εκδόθηκε το από 30.9.2013 εκκαθαριστικό σημείωμα φόρου ακίνητης περιουσίας φυσικών προσώπων, οικονομικού έτους 2013 (υπ΄ αριθμ. χρηματ. καταλόγου Δ.Ο.Υ. Ψυχικού 1/30.9.2013). Με αυτό, η αντικειμενική αξία των ευρισκομένων επί της οδού ........(ζώνη Δ) του Δήμου Φιλοθέης-Ψυχικού δύο (εκ των τριών συνολικώς «δηλωθέντων») ακινήτων της, επί των οποίων αυτή φέρεται ως έχουσα εμπράγματα δικαιώματα (100% πλήρη κυριότητα επί του ενός, 50% ψιλή κυριότητα επί του άλλου), προσδιορίσθηκε σε 1.363.187,28 και 437.931,94 ευρώ αντίστοιχα (με τιμή ζώνης-ΤΖ-8000 ευρώ), ο δε οφειλόμενος ΦΑΠ προσδιορίσθηκε συνολικώς (ήτοι και για τα τρία ακίνητα) στο ποσό των 12.562,82 ευρώ. Με την από 11.11.2013 αίτησή της, κατά την ΠΟΛ.1225/24.12.2012 για τη «Διόρθωση εκκαθαριστικών σημειωμάτων -δηλώσεων Φόρου Ακίνητης Περιουσίας φυσικών προσώπων», η προσφεύγουσα ζήτησε την ανάκληση της ως άνω (κατά πλάσμα του νόμου) «δηλώσεώς» της και την αποδοχή της νεότερης δηλώσεώς της (επί του οικείου εντύπου υπολογισμού) με επιφύλαξη, κατ΄ άρθρο 61 παρ. 5 του ΚΦΕ, καθώς και τη νέα εκκαθάριση του οφειλόμενου από αυτήν φόρου ακίνητης περιουσίας, προβάλλοντας, μεταξύ άλλων, ότι, όπως προκύπτει και από τη συνημμένη στην αίτησή της έκθεση εκτίμησης της ορκωτής εκτιμήτριας ......... , η πραγματική αξία των δυο πιο πάνω ακινήτων της ανέρχεται σε 479.444 και 269.176 ευρώ αντίστοιχα και όχι στο ύψος που προσδιορίσθηκε με το ανωτέρω εκκαθαριστικό σημείωμα βάσει του άρθρου 32 του ν. 3842/2010. Ύστερα από την από 3.1.2014 πρόσκληση της ΔΟΥ Ψυχικού προς την προσφεύγουσα να προσκομίσει τροποποιητική δήλωση οικονομικού έτους 2013 προκειμένου να δηλωθεί «η τιμή ζώνης» των παραπάνω ακινήτων, στην οποία η προσφεύγουσα δεν ανταποκρίθηκε, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη υπ΄ αριθμ. 2820/24.1.2014 πράξη του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. Ψυχικού, με την οποία απορρίφθηκε ρητά η ως άνω 29688/11-11-2013 αίτησή της με την αιτιολογία ότι τα δύο πιο πάνω ακίνητά της έχουν εντοπισθεί, υπολογισθεί και εκκαθαρισθεί ορθά, κατά τις διατάξεις του άρθρου 32 του ν. 3842/2010.
5. Επειδή, μετά την άσκηση της κρινόμενης προσφυγής εκδόθηκε σε βάρος της προσφεύγουσας, το από 25.4.2014 νεότερο εκκαθαριστικό σημείωμα επιβολής ΦΑΠ οικονομικού έτους 2013 (υπ΄αριθμ. χρηματ.καταλόγου Δ.Ο.Υ. Ψυχικού 167/2477-2014) κατόπιν του ν. 4223/2013 (Α 287/31.12.2013), με το άρθρο 57 παρ. 1 του οποίου προστέθηκαν στο άρθρο 32 παρ. 1 του ν. 3842/2010 τα εξής εδάφια : «Για τα έτη 2012 και 2013 και εφεξής λαμβάνονται υπόψη οι τιμές εκκίνησης και οι συντελεστές αυξομείωσης, όπως είχαν αναπροσαρμοσθεί κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις 41 και 41 Α του ν.1249/1982 και ίσχυαν κατά την 31.12.2008, καθώς και οι τιμές εκκίνησης και οι συντελεστές αυξομείωσης όπως αναπροσαρμόστηκαν μετά την 31.12.2008 σε εκτέλεση ακυρωτικής αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία ακύρωσε τιμές εκκίνησης και συντελεστές αυξομείωσης που είχαν αναπροσαρμοστεί μέχρι 31.12.2008. Αν έχει βεβαιωθεί φόρος με βάση τιμές εκκίνησης και συντελεστές αυξομείωσης διαφορετικούς από αυτούς που ορίζονται στο προηγούμενο εδάφιο, διενεργείται νέα εκκαθάριση του φόρου από τη φορολογική διοίκηση….». Με το νεότερο αυτό εκκαθαριστικό, η αντικειμενική αξία των δύο επιμάχων ακινήτων της προσφεύγουσας προσδιορίσθηκε σε 877.551,81 και 281.918,68 ευρώ αντίστοιχα (με ΤΖ 5150 ευρώ), ο δε συνολικώς οφειλόμενος ΦΑΠ σε βάρος της προσδιορίσθηκε τελικά σε 6.146,34 ευρώ. Με την πράξη αυτή, η οποία εκδόθηκε βάσει άλλων δεδομένων του ιδίου, πάντως, συστήματος προσδιορισμού αξίας ακινήτων, δεν εξέλιπε το αντικείμενο της δίκης, που προκλήθηκε από την αμφισβήτηση από την προσφεύγουσα της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων της, ώστε να τίθεται ζήτημα καταργήσεως αυτής, κατ΄ άρθρο 142 παρ. 1 του ΚΔΔ, απορριπτομένων ως αβασίμων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του Δημοσίου. Η πράξη αυτή θα πρέπει να θεωρηθεί συμπροσβαλλομένη με την υπό κρίση προσφυγή.
6. Επειδή, παραδεκτώς η κρινόμενη προσφυγή ασκήθηκε εντός 60 ημερών από της εκδόσεως της προσβαλλόμενης υπ΄ αριθμ. 2820/24.1.2014 πράξης του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. Ψυχικού περί απορρίψεως της από 11.11.2013 αιτήσεως της προσφεύγουσας, με την οποία αυτή αμφισβητούσε τον βάσει του αντικειμενικού τρόπου προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων όπως είχε προσδιοριστεί στο εκκαθαριστικό σημείωμα - δήλωση Φ.Α.Π. Kαι μάλιστα, έστω και αν δεν είχε προηγηθεί αυτής εκ μέρους της προσφεύγουσας η άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής του άρθρου 63 του ισχύοντος κατά τον χρόνο εκδόσεως της προσβαλλομένης Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Ν. 4174/2013, Α 170/26.7.2013), σε συνδυασμό με το Παράρτημά του, εφόσον η προσφεύγουσα όχι μόνο δεν είχε ενημερωθεί «πλήρως», κατ’ άρθρο 63 παρ. 3 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, για την υποχρέωση και τους όρους ασκήσεως της ενδικοφανούς προσφυγής, καθώς και τις συνέπειες που επιφέρει η παράλειψη ασκήσεώς της (βλ. ΣτΕ 690/2013 7μ. κ.ά.), αλλ΄ αντιθέτως της υπεδείχθη ρητώς από τον ως άνω Προϊστάμενο ότι κατά της εν λόγω απαντήσεώς του μπορεί να προσφύγει «ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου, μέσα στην προθεσμία που ορίζεται στο άρθρο 66 του ν. 2717/99, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει». Είναι, συνεπώς, απορριπτέοι οι περί του απαραδέκτου της προσφυγής αντίθετοι ισχυρισμοί του Δημοσίου.
7. Επειδή, στον ν. 3842/2010 (Α’ 58) ορίζονται τα εξής : στο άρθρο 27, υπό τον τίτλο «Αντικείμενο του φόρου», «1. Από το έτος 2010 και για κάθε επόμενο, επιβάλλεται φόρος στην ακίνητη περιουσία που βρίσκεται στην Ελλάδα και ανήκει σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους. 2…», στο άρθρο 32, υπό τον τίτλο «Προσδιορισμός αξίας ακινήτων φυσικών προσώπων», «Ως φορολογητέα αξία των ακινήτων ή των εμπράγματων σε αυτά δικαιωμάτων των φυσικών προσώπων ….ορίζεται το γινόμενο που προκύπτει από τις τιμές εκκίνησης ή αφετηρίας, που καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 41 και 41Α του ν. 1249/1982, όπως ισχύει, όπου εφαρμόζεται το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού αξίας ακινήτων, επί τους συντελεστές αυξομείωσης, όπως καθορίζονται κατωτέρω ανά είδος ακινήτου ή κτηρίου… 2. Ο εντοπισμός, η κατάταξη ακινήτου σε κατηγορία, καθώς και οι ορισμοί των συντελεστών αυξομείωσης λαμβάνονται κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις των άρθρων 41 και 41Α του ν. 1249/1982, όπως ισχύουν, και από τις υπουργικές αποφάσεις που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση των εν λόγω άρθρων, εκτός αν από τις διατάξεις του παρόντος νόμου ορίζεται άλλως. 3. Για τα ακίνητα εντός συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού αξίας ακινήτων σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν. 1249/1982, όπως ισχύει, η φορολογητέα αξία προσδιορίζεται ανά κατηγορία ως εξής: 3.1 Η φορολογητέα αξία κατοικίας ή μονοκατοικίας ή διαμερίσματος είναι ίση με το γινόμενο της τιμής της αντίστοιχης ζώνης επί την επιφάνεια της κατοικίας ή μονοκατοικίας ή διαμερίσματος,…», στο άρθρο 34, υπό τον τίτλο «Δήλωση φυσικών προσώπων», «1. Για την επιβολή του φόρου ακίνητης περιουσίας φυσικών προσώπων, για το πρώτο έτος εφαρμογής, ως δήλωση φυσικού προσώπου ορίζονται οι δηλώσεις στοιχείων ακινήτων ετών 2005 έως 2010, οι οποίες περιλαμβάνουν το σύνολο της ακίνητης περιουσίας του την πρώτη Ιανουαρίου 2010. Η εικόνα που προκύπτει από τη σύνθεση των δηλώσεων αυτών αποτελεί τη "Δήλωση Φόρου Ακίνητης Περιουσίας" έτους 2010. 2. Για κάθε επόμενο έτος, ως δήλωση φυσικού προσώπου, ορίζεται η δήλωση Φόρου Ακίνητης Περιουσίας του προηγούμενου έτους, με τις μεταβολές της περιουσιακής ή οικογενειακής κατάστασης που επήλθαν, για τις οποίες υποβάλλεται δήλωση στοιχείων ακινήτων το αντίστοιχο έτος.3 [όπως η παρ. αυτή αντικαταστάθηκε από 1.1.2010, σύμφωνα με τις παρ. 3 α και 3β του άρθρου 321 του Ν.4072/2012,Α 86] Η δήλωση των φυσικών προσώπων συντίθεται μηχανογραφικά από το Υπουργείο Οικονομικών, χωριστά ανά φυσικό πρόσωπο, από τις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων των υπόχρεων. 4 [όπως η παρ. αυτή αντικαταστάθηκε από 1.1.2010 σύμφωνα με τις παρ. 7α και 7β του άρθρου 18 του Ν.4002/2011, Α 180] Ο υπόχρεος λαμβάνει γνώση της περιουσιακής του κατάστασης και της φορολογητέας αξίας της με το εκκαθαριστικό σημείωμα του φόρου ακίνητης περιουσίας, το οποίο επέχει και θέση δήλωσης φόρου ακίνητης περιουσίας του οικείου έτους. Ο υπόχρεος για τον οποίο δεν προκύπτει φόρος για καταβολή, λαμβάνει γνώση της περιουσιακής του κατάστασης και της φορολογητέας αξίας της ακίνητης περιουσίας του μόνο ηλεκτρονικά, μέσω ειδικής διαδικτυακής εφαρμογής της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών … Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται τα ειδικότερα θέματα για τη διαδικασία και τη λειτουργία της ειδικής διαδικτυακής εφαρμογής, την ημερομηνία ανάρτησης αυτής και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια. 5. Για τη σύνθεση των δηλώσεων φόρου ακίνητης περιουσίας η αποκατάσταση ενδεχόμενων τυπικών λαθών και ελλείψεων σε στοιχεία ακινήτων των δηλώσεων στοιχείων ακίνητων πραγματοποιείται ως ακολούθως:… 6. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζεται ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσης και του εκκαθαριστικού φόρου ακίνητης περιουσίας, η διαδικασία χορήγησης των απαλλαγών, η διαδικασία σύνθεσης και διόρθωσης της δήλωσης, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια που είναι αναγκαία για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.». Περαιτέρω, το άρθρο 45 ορίζει ότι «1. Για την καταχώριση των δηλώσεων που υποβάλλονται ή συντίθενται, την έκδοση των πράξεων επιβολής του φόρου, τον έλεγχο, την επίδοση των προσκλήσεων, των πράξεων και των υπολοίπων εγγράφων, την εξώδικη λύση των διαφορών, το απόρρητο των φορολογικών στοιχείων και γενικά τη διαδικασία βεβαίωσης του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις των άρθρων 61 έως και 76, 82, 85, 107, 108, 112, 113 και 115 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2238/1994, εκτός από τις περιπτώσεις που από τις διατάξεις του παρόντος νόμου ορίζεται διαφορετικά». Τέλος, στην υπ΄ αριθμ. ΠΟΛ.1225/24.12.2012 απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών (Β 3573) [όπως τροποποιήθηκε με την ΠΟΛ.1188/30.7.2013 όμοια (Β 1919)], η οποία φέρει τον τίτλο «Διόρθωση εκκαθαριστικών σημειωμάτων - δηλώσεων Φόρου Ακίνητης Περιουσίας φυσικών προσώπων», ορίζονται τα εξής «΄Αρθρο 1. Δήλωση Φόρου Ακίνητης Περιουσίας. Η δήλωση Φόρου Ακίνητης Περιουσίας (Φ.Α.Π.) φυσικών προσώπων συντίθεται από το Υπουργείο Οικονομικών με βάση τις υποβληθείσες δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9). Ο υπόχρεος λαμβάνει γνώση της τελικής διαμόρφωσης του περιεχομένου της δήλωσης και των βεβαιωθέντων ποσών Φ.Α.Π. φυσικών προσώπων με την έκδοση του εκκαθαριστικού σημειώματος - δήλωσης ΦΑΠ του οικείου έτους», «Αρθρο 4. Διαδικασία διόρθωσης φορολογητέας αξίας ακινήτου. Στις περιπτώσεις αμφισβήτησης της φορολογητέας αξίας ακινήτων ή εμπραγμάτων σε αυτά δικαιωμάτων, όπως έχει προσδιοριστεί και αναγράφεται στο εκκαθαριστικό σημείωμα - δήλωση Φ.Α.Π., και εφόσον τα περιγραφικά στοιχεία του ακινήτου που αναγράφονται είναι ορθά, ο υπόχρεος δύναται να υποβάλει στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. αίτηση, σύμφωνα με το συνημμένο υπόδειγμα 2, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας. Η αίτηση συνοδεύεται και από το αντίστοιχο έντυπο προσδιορισμού αξίας περιουσιακού δικαιώματος Φ.Α.Π., σύμφωνα με το συνημμένο υπόδειγμα 3, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας. Για την αποδοχή ή μη της αίτησης αποφασίζει ο προϊστάμενος της αρμόδιας Δ.Ο.Υ.. Εφόσον η αίτηση γίνεται αποδεκτή, η αρμόδια Δ.Ο.Υ. προβαίνει σε νέα εκκαθάριση της δήλωσης σε εύλογο χρονικό διάστημα. Εφόσον η αίτηση δεν γίνεται αποδεκτή, η αρμόδια Δ.Ο.Υ. ενημερώνει επί αποδείξει τον υπόχρεο, ο οποίος μπορεί να προσφύγει κατά της απορριπτικής απόφασης ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού πρωτοδικείου, μέσα στην προθεσμία που ορίζεται στο άρθρο 66 του Ν. 2717/1999, όπως ισχύει», «΄Αρθρο 5. Διαδικαστικά θέματα α. Για τις διορθώσεις των εκκαθαριστικών σημειωμάτων - δηλώσεων Φ.Α.Π. αρμόδιος είναι ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ., από τον οποίο εκδόθηκε το εκκαθαριστικό σημείωμα - δήλωση Φ.Α.Π. του οικείου έτους. β. Οι δηλώσεις για τη διόρθωση των εκκαθαριστικών σημειωμάτων - δηλώσεων Φ.Α.Π. και οι αιτήσεις για τη χορήγηση απαλλαγής και τη διόρθωση της φορολογητέας αξίας των ακινήτων υποβάλλονται από τον υπόχρεο. .. γ. Τα οριζόμενα από τα άρθρα 3 και 4 της παρούσης υποδείγματα, επέχουν θέση δήλωσης Φ.Α.Π. του οικείου έτους.».
8. Επειδή, περαιτέρω, το άρθρο 41 του ν. 1249/1982 (Α 43) όπως οι παράγραφοι παρ. 1, 2, 3 και 6 αυτού τροποποιήθηκαν με τα άρθρα 14 παρ. 1 και 2 του ν. 1473/1984 (Α 127), 14 παρ. 11 και 18 του ν. 1882/1990 (Α 43) και 24 παρ. 8 του ν. 1828/1989 (Α 2), στο οποίο παραπέμπουν οι ως άνω διατάξεις του ν. 3842/2010, προβλέπει ότι : "1. Για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων που μεταβιβάζονται με αντάλλαγμα ή αιτία θανάτου, δωρεάς ή προίκας, λαμβάνονται υπόψη οι τιμές εκκίνησης, που είναι καθορισμένες από πριν κατά ζώνες ή οικοδομικά τετράγωνα και κατ' είδος ακινήτου, όπως αστικό ακίνητο, μονοκατοικία, διαμέρισμα, κατάστημα, αγρόκτημα και άλλα . . . Οι τιμές εκκίνησης και οι συντελεστές αυξομείωσής τους θα καθορίζονται με αποφάσεις του Υπουργού των Οικονομικών . . . 2. Με αποφάσεις του Υπουργού των Οικονομικών καθορίζονται : α) η καταχώριση των τιμών εκκίνησης και των συντελεστών αυξομείωσής τους σε πίνακες και η συσχέτισή τους με διαγράμματα που καταρτίζονται με βάση χάρτες, β) … 3. Κάθε άλλη διάταξη, η οποία ρυθμίζει διαφορετικά τη φορολογητέα αξία των ακινήτων που μεταβιβάζονται με αντάλλαγμα ή αιτία θανάτου, δωρεάς, γονικής παροχής ή προίκας και τον τρόπο προσδιορισμού της, εξακολουθεί να εφαρμόζεται μόνο στις περιπτώσεις που ο φορολογούμενος αμφισβητήσει τις προκαθορισμένες τιμές με προσφυγή του ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων". 4. . . . 5. . . . 6. Σε περίπτωση μεταβίβασης ακινήτων με αντάλλαγμα ή αιτία θανάτου δωρεάς, γονικής παροχής ή προίκας, ο φορολογούμενος αναγράφει στην οικεία φορολογική δήλωση την κατά τις παρ. 1 και 2 του παρόντος άρθρου οριζόμενη αξία τους, με βάση την οποία βεβαιώνεται ο φόρος που αναλογεί. Αν ο υπόχρεος σε φόρο θεωρεί την προκαθορισμένη αξία μεγαλύτερη από την αγοραία έχει το δικαίωμα, μέσα σε προθεσμία 20 ημερών από την υποβολή της δήλωσής του, να ζητήσει με προσφυγή τον προσδιορισμό της αξίας, από το αρμόδιο Διοικητικό Πρωτοδικείο. Αν ασκηθεί προσφυγή, ο Οικονομικός Εφορος διενεργεί έλεγχο για τον προσδιορισμό της αγοραίας αξίας του ακινήτου και συντάσσει σχετική έκθεση, αντίγραφο της οποίας κοινοποιεί στο φορολογούμενο 20 τουλάχιστον ημέρες πριν από τη δικάσιμο. Η έκθεση αυτή επισυνάπτεται στην έκθεση του άρθρ. 82 του Κώδικα Φορολογικής Δικονομίας, στην οποία περιλαμβάνεται και αίτημα προς το Διοικητικό Δικαστήριο για προσδιορισμό της αγοραίας αξίας του ακινήτου . .. .. . .».
9. Επειδή, όπως έχει παγίως κριθεί (ΣτΕ 2018/2012 επταμ., ΣτΕ 3626/2010, ΣτΕ 2107/2009, ΣτΕ 230/2002 επταμ.), οι ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 41 του ν. 1249/1982 δεν είναι αντίθετες με το Σύνταγμα, αφού με αυτές δεν θεσπίζεται αμάχητο τεκμήριο προσδιορισμού της αξίας των εν λόγω ακινήτων, δεδομένου ότι ο φορολογούμενος δύναται με δική του πρωτοβουλία να αποστεί από την εφαρμογή του αντικειμενικού τρόπου προσδιορισμού της αγοραίας αξίας, ζητώντας από το δικαστήριο, κατά την παράγραφο 6 της ως άνω διατάξεως, τον εκ μέρους του προσδιορισμό της (πρβλ. ΣτΕ 4303/2014 Ολομ.). Κατ’ αναλογία, και οι διατάξεις των άρθρων 32 και 34 του ν. 3842/2010, ερμηνευόμενες σε συνδυασμό με εκείνες του άρθρου 4 της κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 34 παρ.6 του νόμου τούτου (ν. 3842/2010) εκδοθείσης ΠΟΛ.1225/24.12.2012 απόφασης του Υφυπουργού Οικονομικών (Β 3573) [όπως τροποποιήθηκε με την ΠΟΛ.1188/30.7.2013 όμοια (Β 1919)], με τις οποίες, επίσης, παρέχεται στον φορολογούμενο η δυνατότητα να αμφισβητήσει την φορολογητέα αξία ακινήτων όπως έχει προσδιοριστεί στο εκκαθαριστικό σημείωμα - δήλωση Φ.Α.Π. βάσει του αντικειμενικού τρόπου προσδιορισμού αγοραίας αξίας και, στην συνέχεια, να ζητήσει από το δικαστήριο, με προσφυγή του κατά της σχετικής απορριπτικής πράξης του προϊσταμένου της αρμόδιας Δ.Ο.Υ., τον εκ μέρους του προσδιορισμό της, δεν είναι, κατά το μέρος αυτό, αντίθετες με το Σύνταγμα.
10. Επειδή, ο ν. 3900/2010 («Εξορθολογισμός διαδικασιών και επιτάχυνση της διοικητικής δίκης κ.λπ.», Α΄ 213) ορίζει στο άρθρο 1 παρ. 1 όπως ήδη ισχύει, ότι μετά την επίλυση του ζητήματος, που εισήχθη ενώπιόν του κατά την οικεία διαδικασία (της πρότυπης ή πιλοτικής δίκης) που προβλέπει η διάταξη αυτή, το Συμβούλιο της Επικρατείας μπορεί να παραπέμψει το ένδικο μέσο ή βοήθημα στο αρμόδιο τακτικό διοικητικό δικαστήριο. Κατόπιν τούτου, το Τμήμα, αφού επέλυσε το εισαχθέν ενώπιον του ζήτημα, κρίνει ότι η υπόθεση πρέπει να παραπεμφθεί στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών για την περαιτέρω κατ΄ ουσία εκδίκασή της.
Δια ταύτα
Επιλύει το ζήτημα που του τέθηκε παραδεκτώς ως εξής:
Εφόσον ο φορολογούμενος ο υποκείμενος σε φόρο ακίνητης περιουσίας, έχει τη δυνατότητα, κατά τις διατάξεις των άρθρων 32 και 34 του ν. 3842/2010, ερμηνευόμενες σε συνδυασμό με εκείνες του άρθρου 4 της κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 34 παρ.6 του νόμου τούτου (ν. 3842/2010) εκδοθείσης ΠΟΛ.1225/24.12.2012 απόφασης του Υφυπουργού Οικονομικών (Β 3573) [όπως τροποποιήθηκε με την ΠΟΛ.1188/30.7.2013 όμοια (Β 1919)],να αμφισβητήσει με προσφυγή του στο διοικητικό δικαστήριο το ύψος της αντικειμενικής αξίας του βαρυνόμενου με τον ως άνω φόρο ακινήτου του, η ως άνω ρύθμιση δεν αντίκειται στο Σύνταγμα.
Παραπέμπει την υπόθεση στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 10 Νοεμβρίου 2014 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 15ης Ιανουαρίου 2015.
Ο Πρόεδρος του Β' Τμήματος
Ο Γραμματέας του Β' Τμήματος
http://www.taxheaven.gr
